zaburzona lateralizacja a autyzm

[Katarzyna P]

Witam Pani Profesor
Właśnie skończyłam czytać "Wczesną diagnozę i terapię zaburzeń autystycznych"; bardzo zaciekawiły mnie badania dotyczące problemów z lateralizacją u dzieci z autyzmem. Zastanawia mnie, jak te dwa zjawiska są ze sobą powiązane i co powoduje, że połowa dzieci z autyzmem ma zaburzenia lateralizacji. Rozumiem, że badania w drugą stronę (ile dzieci z zaburzoną lateralizacją wykazuje zachowania ze spektrum autyzmu) są znacznie trudniejsze do przeprowadzenia, gdyż mało dzieci jest zgłaszanych do logopedów tylko z powodu oburęczności lub skrzyżowanej lateralizacji. Ale może były robione jakieś badania przesiewowe w przedszkolach na ten temat?
Czy może być tak, że zaburzenia lateralizacji należą do spektrum aytuzmu, w tym sensie, że z jednej strony mamy poważne uszkodzenia mózgu i pełnoobjawowy autyzm, a z drugiej strony bardzo lekkie uszkodzenia, które skutkują tylko problemami z formowaniem się dominacji stronnej?
I inna sprawa - czy widać np poprawę funkcjonowania dziecka z autyzmem po ustaleniu się dominacji stronnej?
Wiem, że w przypadku dzieci wysokofunkcjonujących/z zespołem Aspergera zaburzenia diagnozowane są dosyć późno, najczęściej gdy dziecko idzie już do szkoły. Może zaburzenia lateralizacji możnaby traktować jako wczesny predyktor? Obecnie lateralizacja jest chyba sprawdzania w czasie badania gotowości szkolnej sześciolatków, ale może powinno się wprowadzić takie badanie do bilansu czterolatka? I jeśli na tym etapie widać zaburzenia dziecko kierowane by było do PPP? Może w ten sposób nie tylko udałoby się wyłapać więcej przypadków zespołu Aspergera na etapie, kiedy jeszcze stosunkowo łatwo da się dziecko wyprowadzić na prostą, ale i zapobiec innym problemom szkolnym? Jeśli dodatkowo ustalenie się ręczności w czymkolwiek pomaga przez samo to przebieg zaburzenia byłby łagodniejszy?

[Jagoda]

Droga Pani Katarzyno, ponieważ oburęczność obserwujemy także u większości dzieci z alalią (SLI), to raczej należy widzieć ten problem jako wyznacznik zaburzeń nabywania języka. Ma Pani rację, że powinno się badać wszystkie dzieci w wieku przedszkolnym (od momentu ukończenia 3. roku życia). Problemy z ustalaniem się dominacji stronnej, szczególnie dłoni, wyraźnie wskazują na brak formowania się lewej kory jako dominującej do przetwarzania mowy. Dr Alicja Kabała robiła takie badania wśród 3 i 5 latków. Sprawdzała poziom artykulacji i lateralizację. Opisała związek między kształtowaniem się  dominacji a nabywaniem systemu fonetyczno-fonologicznego.
Wśród dzieci z nieustaloną dominacją jest też duża grupa zagrożonych dysleksją.
Trzeba więc widzieć problem kształtowania się dominacji jako przygotowanie kory do zadań szczególnych, np. językowych.

serdecznie pozdrawiam
JAgoda Cieszyńska