19-miesięczny synek nie mówi

[matamata]

Pani Profesor,

jestem mamą prawie 19-miesięcznego chłopca. Jego ogólny rozwój jest bardzo dobry. Jest bardzo sprawny motorycznie. Niepokoi mnie jednak fakt, że do tej pory praktycznie nie zaczął mówić. W tym momencie jedyne słowa, jakich używa, to: "nie" i "bam" - gdy coś spadnie. "Nie" dość niewyraźnie zaczął mówić, kiedy miał ok. roku. Potem przez długi czas go nie używał, zaczął na nowo dopiero około miesiąca temu. Pierwsze "nie" było niewyraźne, teraz mówi je bardzo wyraźnie. Nie używa żadnych onomatopei, nie naśladuje zwierzątek, choć gdy się go spyta np. które zwierzątko robi "muuu", potrafi wskazać krowę. Zasób słownictwa biernego ma bardzo duży, rozumie, co się do niego mówi, o co się go prosi. Jest też bardzo samodzielny. Je sam, używa sztućców, zaczyna próbować się sam ubierać, choć na razie nie wychodzi mu to zbyt dobrze. Bardzo lubi czytanie książek - sam wyciąga ulubione książki i przegląda. Nie ma praktycznie styczności z komputerem, telewizją, tabletami, smartfonami. Nie dajemy mu ich i pilnujemy, żeby przy nim ich nie używać, na ile to możliwe. Świetnie idą mu gry typu Memo - wyszukuje sprawnie takie same obrazki, ich przeciwieństwa. Nie bardzo chce rysować, ale kilka minut dziennie udaje nam się pobawić kredkami.
Synek miał robione badanie słuchu, które wykazało, że słyszy bardzo dobrze.
W ramach akcji "Dwa słowa na dwa lata" byliśmy na konsultacji logopedycznej, gdzie stwierdzono u niego opóźnienie rozwoju mowy (miał wtedy 15 miesięcy). Pani zaleciła nam ćwiczenia wg metody krakowskiej - samogłoski i wykrzyknienia i stwierdziła, że jeśli w ciągu miesiąca nie ruszy z mową, należy się zacząć terapię logopedyczną. Ćwiczyłam z nim, ale niestety rzadko dawał sobie zakładać słuchawki. Nie było też poprawy rozwoju mowy, więc ponownie udaliśmy się do logopedy - już innego, bliżej miejsca zamieszkania. Pani poleciła mi ćwiczyć z nim zabawy paluszkowe, wierszyki, dużo małej motoryki, ćwiczenia buzi i języka - nie kazała kontynuować ćwiczeń wg "Słucham i uczę się mówić", więc na jakiś czas je zarzuciłam. Na ponownej wizycie pani logopeda powtórzyła w zasadzie te same zalecenia i kazała pojawić się we wrześniu. Nie widzę póki co żadnych postępów, dlatego zaczęłam drążyć temat i szukać w internecie pomysłów na pracę z synkiem. Zaczęłam też na nowo pracę z "Słucham i uczę się mówić", choć na razie bez słuchawek. Chcę je stopniowo wprowadzać. Czekam teraz na zamówioną "Wczesną interwencję terapeutyczną" i "Od zabawy do mówienia", żeby zdobyć więcej informacji i pomysłów na zajęcia z synkiem. Proszę o radę, co jeszcze mogłabym zrobić?

Ewa Dąbrowska

[Jagoda]

Droga Pani Ewo, jeśli chce Pani, aby Synek zaczął mówić, a tym samym rozwijać się intelektualnie to powinna Pani przewalczyć słuchanie w słuchawkach. Pisze Pani : "Ćwiczyłam z nim, ale niestety rzadko dawał sobie zakładać słuchawki" to oznacza, że Pani  NIE ĆWICZYŁA!!!!. A tym samym odbiera Pani szanse swojemu dziecku na rozwój intelektualny. Bez języka nie może rozwijać się intelekt dziecka.
SŁUCHANIE BEZ SŁUCHAWEK NIE MA ŻADNEGO SENSU, BO TO JAK OGLĄDANIE LEKARSTWA NA WYSTAWIE.
Widać, że chłopiec ma zaburzony plan ruchu, dlatego tak ważne są ćwiczenia manualne. Jeśli Synek nie chce rysować ołówkiem/kredką proszę rozpocząć od malowania grubym pędzlem. Ważne jest naśladowanie wzorów rysowanych/malowanych przez dorosłego.
Serdecznie pozdrawiam
JAgoda Cieszyńska

[matamata]

Pani Profesor,

dziękuję za odpowiedź. Oczywiście będę ćwiczyć z synkiem na słuchawkach, chcę to jednak wprowadzić stopniowo, ponieważ w tym momencie jest walka. Nie chcę, żeby ćwiczenie kojarzyło mu się z przemocą. Mam nadzieję, że szybko do tego dojdziemy.

Nie bardzo rozumiem, o co chodzi z zaburzonym planem ruchu. Synek jest bardzo sprawny manualnie, potrafi wykonywać bardzo precyzyjne ruchy. Wychodzą mu bardzo dobrze rzeczy typu wkładanie klucza do zamka, wrzucanie małych przedmiotów do dziurek. Układa wieże z kilku klocków, coraz lepiej mu wychodzi układanie klocków duplo. Jeśli je np. kukurydzę albo ryż, bardzo sprawnie chwyta pojedyncze ziarenka. Bez problemu też radzi sobie ze sztućcami. Sam zbiera z krzaczków małe owoce typu jagody czy porzeczki. Odkręca sam np. pastę do zębów i otwiera tubki z kremem. Ostatnio też próbowaliśmy ćwiczyć smarowanie chleba serkiem i wychodziło to nawet sprawnie. Tego wszystkiego uczył się przez naśladowanie tego, co robimy my.

Jeśli chodzi o rysowanie, widzę, że nie interesuje go to zbytnio, ale kiedy mu je daję, bierze kredki i rysuje po kartce. Ostatnio nawet próbował pokolorować obrazek, który mu narysowałam. Rysujemy codziennie, choć czasem bardzo krótko. Zacznę z nim ćwiczyć naśladowanie wzorów. Czy oprócz rysowania są jeszcze jakieś ćwiczenia na uruchamianie planu ruchu?

Pozdrawiam,
Ewa Dąbrowska

[Jagoda]

Droga Pani Ewo, plan ruchu to umiejętność naśladowanie wg reguły "Zrób tak samo jak ja". to warunek niezbędny do nauki mowy. Ćwiczymy to poprzez naśladowanie rysowania (dorosły rysuje na swojej kartce, dziecko TAK SAMO na swojej), naśladowanie ułożenia klocków, naśladowanie rozdzielania klocków wg koloru, naśladowanie gestów (jak tata się goli, ja mama myje zęby, jak babcia się czesze).
Serdecznie pozdrawiam
JAgoda Cieszyńska

[matamata]

Pani profesor,

bardzo dziękuję za odpowiedź i wyjaśnienie :-). Jeśli chodzi o naśladowanie, mój synek potrafi i naśladuje nasze zachowania typu mycie zębów, rozmowy przez telefon, ale nie bardzo chce naśladować np. układanie klocków czy rysowanie. Próbuję z nim to robić od pewnego czasu, ale wychodzi to co najwyżej średnio. Będę w takim razie przykładać do tego dużą wagę.

Ostatnio widzę małe przebłyski efektów naszych kilkutygodniowych ćwiczeń. Już kilka razy udało nam się popracować na słuchawkach i mam nadzieję, że nie tylko tak zostanie, ale czas słuchania będzie się wydłużał. Kilka dni temu synek pierwszy raz starał się naśladować kaczkę (odgrywał dialog między dwiema gumowymi kaczuszkami w kąpieli :-)), a wczoraj pierwszy raz, dość wyraźnie, odpowiedział "pa, pa". Widzę, że zaczyna też reagować na miauczenie kotów i szczekanie psów - do tej pory nie zwracał na to uwagi - teraz próbuje im odpowiadać :-). Udało mu się też wyartykułować całkiem wyraźne "uu". Zaczyna też ładniej układać usta przy dmuchaniu.

Poza ćwiczeniem wymowy ćwiczę z nim codziennie układanki z klocków, rysowanie, gry typu memo, przeciwieństwa. Mamy z wydawnictwa Arson zestaw "Taki sam" i "Kolory" i zastanawiam się nad kupnem kolejnych pomocy. Na razie słuchamy "Samogłoski i wykrzyknienia", ale chcę wprowadzić także "Wyrazy dźwiękonaśladowcze".

Zastanawiam się też, czy z dziewiętnastomiesięcznym dzieckiem można już ćwiczyć Układanki lewopółkulowe, czy jest na to jeszcze za wcześnie?
Od kiedy można wprowadzać elementy z "Kocham czytać"?

Jeszcze raz dziękuję Pani za odpowiedź.
Pozdrawiam,

Ewa Dąbrowska

[Jagoda]

Droga Pani Ewo, samogłoski i wyrażenia dźwiękonaśladowcze wprowadzamy jednocześnie, sama Pani widzi, że Synek
 jest gotowy (dialog z kaczuszką, pa pa).
"Kocham czytać" wspólnie z dzieckiem czytamy od 10 miesiąca życia.
19 miesięczne dziecko może naśladować układy z dwóch klocków r 2 kolorach, z trzech klocków jednokolorowych.
Naśladowanie kreślenia linii: pionowej, poziomej, jak pada deszcz, dorysowywanie koła do auta, sznurka do balonu, łodygi do narysowanego przez dorosłego kwiatka) - to najważniejsze ćwiczenia planowania ruchu.

Serdecznie pozdrawiam
JAgoda Cieszyńska