Emil – podejrzenie ZA / Środowisko dwujęzyczne (pol-ang)

[greg]

Droga Pani Profesor
Jestem ojcem Emila, syn ma 25 miesięcy. Mieszkamy na wyspie Jersey (należy terytorialnie do Wielkiej Brytanii) Wraz z żoną pracujemy od 9-17 (na 45min ‘lunch’ jesteśmy w domu z uwagi na bliskość pracy) Synkiem opiekuje się młodsza siostra żony, która też z nami mieszka.
Od 2 urodzin Emila zaczynamy mu się baczniej przyglądać gdyż syn oprócz tego, że mało mówi to przejawia zachowania często opisywane w spektrum autyzmu/Zespole Aspergera.
Dodam, że bilans 2-latka będzie dopiero 10 Listopada z uwagi na ‘przeciążenie’ lokalnej służby zdrowia.
Postaram się ten wpis podzielić na kilka kategorii unikając chaosu myślowego:
1.   Co Emil potrafi
Mówi TATA, TOTIA (ciocia) NANA, NONO, TAM!, TU, TUTU, TAK, NIE, DA, SESESE, UUU, O!, OJ, ŚI, OJEJ! OH! AU!  EHE! Praktycznie każdą samogłoskę u niego słyszeliśmy Gaworzy – czasem 30 sek ciąg.
•   Wskazuje palcem gdzie chce iść/, co zrobić
•   Rozumie świetnie, co się do niego mówi i reaguje na polecenia za wyjątkiem sytuacji, w których jest czymś zaabsorbowany np. (wtedy nie reaguje nawet na swój imię wielokrotnie powtarzane)
•   Jest normalny kontakt wzrokowy, którego nie unika, lubi się przytulać, ale najczęściej pod wieczór czy podczas zabawy a nie na przywitanie
•   Macha rączką, przebija 5-tkę, puszcza buziaki rączką,
•   Potrafi pokazać każdą część swej twarzy, wskazać i policzyć (po swojemu) place dłoni, nogi ręce, brzuszek, pępek, ząbki, język.  Wskazuje też to samo u pytającego.
•   Pokazuje na zawołanie język dotykając nim górnej wargi, nabrzmiewa usta i dmucha, robimy razem miny i wypuszczamy powietrze na różne sposoby.
•   Wysokie naśladownictwo w kuchni (lubi z nami przygotowywać posiłki, pomagać, kroić, smarować), pomaga w rozbieraniu i ubieraniu się, ściąga buty na rzep (z minimalna pomocą) przy kapaniu jedyna pomoc to przeciągniecie bluzeczki przez głowę i innych streczowych elementów typu nogawki spodni i skarpetki za piętki.
•   Wrzuca brudne ciuchy do kosza na bieliznę, a pampersa do śmieci, potrafi sam odkurzać i wie jak uruchamia się wszystkie sprzęty domowe i do czego służą
•   Bardzo szybko zapamiętuje, pokazuje wszystko w książeczkach (widzi nawet drobne szczegóły jak kwiatki) swoim palcem mówiąc TAM!
•   Lubi myć żeby, przyzwyczajony od 18m, sam bardziej zagryza niż szczotkuje myśląc ze szczotkowanie polega na zasysaniu wilgoci z szczoteczki. Nie stawia jednak oporów przy szczotkowaniu przez rodziców.
•   Kąpie się w miarę chętnie ostatnio znudzony zabawkami w kąpieli czyści piana brzeg wanny, lubi rutynę polegająca na: pójdziemy się kąpać to tata pozwoli odkręcić zawór odpływu a Emil wyciągnie korek z wanny.  Potrafi otworzyć płyn do kąpieli i wycisnąć ilość wystarczająca do wytworzenia piany. Potem zatyka i wkłada w to samo miejsce zasuwając szufladę, z której wyciągnął.
•   Odkręca zakrętki, pije ze szklanki, słomki, ma bardzo stabilną rękę, gdy nabiera np. mąkę na łyżkę i przekłada do miski. Potrafi nalać wodę z butelki to kubka, a także wylać z kubka w sam środek odpływu w umywalce.
•   Rozpoznaje kolory gdy mówi się czerwony, zielony- pokazuje. Kategoryzuje kolory wkładając 3 piłki w otwory z takimi samymi obwódkami, po czym wbija piłki młotkiem by powtórzyć czynność. Prawidłowo układa kolka z kolorami na paliku od największego do najmniejszego rozróżniając kolory gry prosi się o użycie konkretnego. Układa w 80% poprawnie sztućce w szufladzie (błędy wynikają z utraty koncentracji po jakimś czasie i wkładaniu maluch łyżek do dużych i odwrotnie)
•   Potrafi odkryć szukany obiekt na odwróconym obrazku i dopasować do takiego samego w otworze układanki. To samo ze zwierzątkami. Wkłada poprawnie kółko, trójkąt, kwadrat, gwiazdkę, krzyżyk do wiaderka, przy czym szuka tych samych kształtów zanim przejdzie do następnego.
•   Jak pije lekarstwo i rozumie jego koncept – chorobę. Lubi lekarzy – sam bawi się dziecięcym zestawem w obsłuchiwanie domowników i wstrzykiwanie lekarstwa mówiąc AŁUUU!
•   Rozpoznaje dziadków po wizycie, jako 13-mies chłopiec. Rozpoznaje i cieszy się na ich widok na Skype, macha i całuje ekran puszcza buziaki, rozłącza rozmowę. Był biegły w obsłudze iPada. Zna koncept przesuwania ekranu i wchodzenia w podfoldery i aplikacje itd. Świetnie raził sobie w grę w uciekające balony, które trzeba przebić palcem a one wtedy wydają dźwięk
•   Do niedawna machał wszystkim napotkanym nieznajomym na spacerze w parku - dobrowolnie.
•   Wskazuje wszystkich domowników, w domu i na zdjęciu. Wskazuje na siebie przy pytaniu – gdzie jest Emilek?
•   Jak uderzy mamę to robi cacy-cacy i całuje
•   Potrafi pedałować na rowerze stacjonarnym, najczęściej do tylu, siedząc na ramie. Na swoim trójkołowcu przejedzie sam 2-3 metry
•   Na placach zabaw bawi się na urządzeniach dla 3+ (wspina się po siatce/linach/drabince/małpi gaj) Chodzi od 12 miesiąca, nie unika interakcji z dziećmi, potrafi wbiec i zbiec nawet z bardzo stromych pagórków. Schody pokonuje pewnie, gdy są niskie wchodzi naprzemiennie, jak wysokie – barierka. Na placu zabaw buja się na koniku. Gdy biega po ‘’Klasach’’ wyrysowanych na ziemi wykrzykuje po swojemu cyfry. To samo robi jak widzi litery wyrysowane na ziemi. Toczy duże piłki.



2.   Z czym Emil ma problemy/zachowania niepokojące
•   Miętoszenie, bawi się palcami/pociera zwłaszcza, gdy czyta bajkę np. ‘’Kocham czytać’’
•   Fiksacje na punkcie: schodów, zbierania kamieni w parku, drzwi (otwieranie/zamykanie) furtek, lubi wpatrywać się w fontannę, wyciąga sprzęty domowe na środek pokoju czasami jedzenie z lodówki. Nie lubi jak wyciąga się zabawki, którymi nie chce się bawić. Non- stop chce otwierać szafki i angażuje dorosłych do wynajdywania nowych skarbów mówiąc TAM! Ostatnio lubi wbiegać/ocierać się o krzaki.
•   Potrafi budzić się z płaczem bez powodu, rozkręca się długo po przebudzeniu. Potrzebuje ‘’doleżeć’’
•   Możliwe ze ma lekko zaburzona motorykę, która może wynikać z dużego wzrostu (100cm i 16kg wagi) Nie podskakuje, nie ma dziecięcego ‘galopu’ Biega szybko, ale przed przeszkodą- szafką wystawia obronnie ręce jakby wiedział ze rozpędził się zbytnio) W sypialni lubi rzucać się na łóżko na plecy nie zważając na konsekwencje.
•   Nie cierpi wycierać nosa (za wyjątkiem kąpieli) i nie lubi się strzyc (maszynka / nożyczki) 
•   Kwęka przy nawet najmniejszym upadku oczekuje przytulenia – o ile nie jest na spacerze.
•   Często się buntuje przy ubieraniu, przebieraniu pieluchy, próbuje manipulować
•   Nie lubi rysować pisać dłużej niż minutę jak tylko nabazgroli odrzuca po wypełnieniu kartki. Potrafi jednak powtórzyć narysowanie kreski pionowej.
•   Nie chce samodzielnie jeść łyżką/widelcem, z pokarmów twardych oprócz snaków i chleba zje tylko jabłko i winogron. Nie chce jeść pokarmów w dużych kawałkach, nie lubi dotyku ciepłego/mokrego jedzenia.
•   Nie chce uczestniczyć w zabawach gdzie jest muzyka/taniec – ucieka z miejsc głośnych, zwłaszcza podczas uczestnictwa w angielskich play-grupach piątkowych gdzie prowadząca śpiewa do mikrofonu a dzieci naśladują.

3.   Czynniki które mogły i mogą mieć wpływ na Emila
•   Długi poród (2 dni) zakończony forcepsem, 3 dniowe karmienie piersią – od tamtej pory na mleku modyfikowanym (poranna butelka + 2x dziennie kaszka)
•   Silna emocjonalna więź z mamą, syn przeżywa, gdy mama wychodzi rano do pracy.
•   Emil potrafi zasnąć tylko z rodzicem (czasami sam zapobiega zaśnięciu poprzez machanie ręką czy wydawaniem dźwięków), około 4x w tygodniu śpi w ciągu dnia max 2h. W nocy kwęka przez sen, ale śpi 11-12h
•   Otoczony dźwiękami od małego (aplikacja Baby Tv), jako początkowa pomoc w usypianiu później zgłoski, dźwięki z bajek, które były ulubionym kompanem przy jedzeniu i rozbudzaniu się. TV, iPad i komputer są od 3 tygodni wyłączone kompletnie. Liczba zabawek dźwiękowych jest ograniczona do 1-2.
•   Szczepionki i choroby (zapalenie krtani leczone 2x sterydami) Emil przechodził długo i był po nich osowiały.

Dla uzupełnienia dodam, że spodziewamy się drugiego chłopczyka w lutym i z tym wiąże się niejako konieczność ‘konsultacji’ na odległość. Żona źle znosi loty a tym bardziej, 4 które trzeba odbyć w sumie z naszego miejsca zamieszkania. Planujemy powrót do PL na przełomie 2015/2016 roku jednak jesteśmy zdeterminowani by pomóc Emilkowi jak najszybciej i najskuteczniej. Zrobiliśmy podstawowe zakupy:
„Kocham Czytać – Samogłoski i Wyrażenia Dźwiękonaśladowcze’ oraz Układanki Lewopółkulowe, które mamy zamiar wdrożyć od tego weekendu.
Czy doradzałaby Pani lot to Krakowskiego Centrum na diagnozę za wszelką cenę (np. syn tylko ze mną) czy też konsultację wstępną z terapeutką Panią Joanną Sokolską z ośrodka w Luton?
Bylibyśmy niezmiernie wdzięczni za poradę i sugestię pomocy dydaktycznych/ćwiczeń/książek, które możemy na tym etapie zakupić i wdrożyć w życie.
Pozdrawiam serdecznie, i niezmiernie dziękuję za pracę, którą Pani i inni eksperci MK wkładają w pomoc potrzebującym dzieciom i ich rodzicom.
Grzegorz

[Jagoda]

Drogi Panie Grzegorzu, dzięki dokładnemu i wnikliwemu opisowi łatwiej mi sformułować rady dla Państwa. Pana list także upewnił mnie, że jest Pan Ojcem odpowiedzialnym, co bardzo ułatwi Panu pracę, szczególnie gdy Żona będzie zajęta Maleństwem.


Zgadzam się z postawioną przez Pana diagnozą, że zachowania Emilka wskazują na spektrum ZA. Nie są to na razie głębokie zaburzenia i mam nadzieję, że nie pozwoli im Pan się rozwijać. Taki obraz ZA (późny rozwój mowy) paradoksalnie daje nam większe możliwości niwelowania zaburzeń, zanim dojdzie do eskalacji nienormatywnych zachowań.

Przede wszystkim: proszę starć się eliminować nazywanie liter (podczas gry w klasy) i położyć nacisk na naukę czytania sylabami. Aby to czytanie miało sens należy wprowadzić codzienne zapisy w dzienniku wydarzeń. JAk to robić jest opisane w mojej ostatniej książce a także  w blogu – dr Elżbiety Ławczys – www.dwujezycznosc.blogspot.com

Konieczne jest intensywne wsparcie rozwoju mowy:
Słuchanie wypowiedzi językowych "Program Słucham i uczę się mówić" - Samogłoski i wykrzyknienia, Wyrażenia dźwiękonaśladowcze,  po pojawieniu się pierwszych samogłosek i wyrażeń dźwiękonaśladowczych Sylaby i rzeczowniki oraz Sylaby i czasowniki l. pojedyncza, 20 minut dziennie (www.arson.pl). Istotne, by dziecko słuchało w słuchawkach, w celu eliminacji innych bodźców słuchowych. Słuchanie można podzielić na dwie lub trzy sesje.
Po wysłuchaniu programu wspólnie z dzieckiem oglądamy ilustracje w zeszytach "Kocham czytać" i staramy się by dziecko powtarzało sylaby. Warto też bawić się z użyciem obrazków przedstawiających różne sytuacje nazwane samogłoskami i wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi ("Samogłoski" "Czytanie symultaniczne - wyrażenia dźwiękonaśladowcze" - www.konferencje-logopedyczne.pl).
Program słuchowy stopniowo wyeliminuje nadwrażliwość słuchową i koniecznie trzeba to zrobić, by uniknąć negatywnych reakcji na płacz Braciszka.

Ważny jest trening czystości, trzeba sadzać na nocniku!
Ponieważ żona spędzi kilka nocy w szpitalu proszę spróbować zasypiania z ciocią (idźcie do kina, na wieczorny seans, bo długo nie będziecie mogli tego uczynić). To bardzo ważne (i Wasze wyjście i samodzielne zasypianie).

Proszę skorzystać z badania testem SON-R w ośrodku w Luton, będę Panu pomagała listownie, powinno się udać.
Aby poprawić sen trzeba monitorować jedzenie: całkowicie wyeliminować biały cukier i wysoko przetwarzaną żywność.

Bardzo istotna jest sprawność manualna (powinien naśladować linię poziomą, pionową, koło, łączyć dwie kropki) i samodzielne jedzenie (łyżeczka i widelec). Może bawić się w lekarza trzymając strzykawkę, może jeść łyżką i widelcem. Proszę poszukać zabawnych sztućców (zwierzątka itp), jeśli nie ma ich w Anglii znajdzie je Pan w sieci.

Trzeba wykorzystać pomaganie w kuchni do budowania akceptacji dotykania ciepłego i mokrego jedzenia.
Ćwiczenia składania obrazków z części (Układanki prawopółkulowe).
Jeśli chodzi o fiksacje: trzeba być kapralem, zakaz otwierania szafek i wyciągania jedzenia z lodówki. Nie pozwalamy na to dzieciom zdrowym! Emil będzie zdrowym dzieckiem, gdy mu pozwolimy nim być. Pisze tak na podstawie moich doświadczeń z dziećmi z wcześnie zdiagnozowanym ZA. Tu trzeba konsekwencji i wytrwałości, wierzę, że Pan ma te cechy.

Serdecznie pozdrawiam
JAgoda Cieszyńska
 

[greg]

Droga Pani Profesor
Piszę po dwuipółmiesięcznej przerwie z nadzieją na odpowiedź I wskazówki na dalszą pracę w 2015 roku.
Emil 4 stycznia będzie miał 2 lata i 4 miesiące. Niestety do tej pory nie udało nam się skonsultować na żywo ze specjalistą MK w Luton czy Krakowie z uwagi na uciążliwość potencjalnej podróży (brak bezpośrednich lotów do Luton/ konieczność 2 lotów i noclegu w przypadku lotu do Krakowa) oraz problemów zdrowotnych żony w 3 trymestrze ciąży.
Teraz postaram się przedstawić zachowania Emila na dzień dzisiejszy a także odnieść się do tego co działo się jeszcze kilka miesięcy temu:
•   Emil jest o wiele bardziej zżyty z Mamą, przytula ją częściej i tęskni gdy wychodzi do pracy, bierze za rękę (Mama już nie podnosi z uwagi na zaawansowaną ciążę) i prowadzi do zabawy czy aby pokazać, zaangażować w działanie
•   Śpi na swoim (dorosłym) łóżeczku od 2 miesięcy lecz lubi przychodzić do łóżka rodziców be poczuć bliskość i dotykać Mamy buzi.
•   Lubi wykonywać konkretne czynności z tymi osobami (np. usypianie – Mama, gra w piłkę – Tata, zabawa w lekarza - Ciocia )
•   Bilans 2- latka (angielski) wykazał duże opóźnienia mowy i zaburzone zachowania sensoryczne (dotykanie baniek mydlanych zewnętrzną stroną dłoni i pozwalanie im na rozpryśniecie na twarzy oraz zwiększona wrażliwość na ciepłe w dotyku) Emil podczas diagnozy z logopedą (ang) nie miał problemu z nawiązaniem kontaktu wzrokowego i ku naszemu zdziwieniu wykonywał polecenia (słowno-gestykulacyjne bezbłędnie) Był zaangażowany w zabawę (zrobił na niby herbatę) i interakcję w przeciągu 5min od poznania osoby.
•   Przeszły problemy ze spaniem z otwartą na oścież buzią podczas snu. Teraz synek śpi z lekko rozwartymi ustami lecz ewidentnie oddycha przez nos co zakończyło cykl infekcji dróg oddechowych. W końcu żuje i radzi sobie z naprawdę twardymi kęsami choć z drugiej strony potrafi wypluć makaron bo poczuje w nim marchew czy koperek – czyli inną teksturę.
•   Ładnie pokazuje na rączce zabawę gdzie sroczka kaszkę ważyła, powtarzając TU, TEM (temu)
•   W wannie po poleceniu, sam myje nogi brzuszek siusiaka i buzie. Obmywa wannę prysznicem, nalewa płyn i bawi się pianą. Naśladuje pływaka machając rękami na siedząco.
•    Nauczył się dmuchać, wypluwać pastę do zlewozmywaka,  wystawiać język i pokazuje ząbki, myje rączki w mydle dokładnie i spłukuje/wyciera. Lubi patrzeć w lustro łazienkowe do którego powtarzamy samogłoski i inne wyrazy plus miny. Uczy się wydmuchiwać nos, czasem dłubie w nim palcem.
•   W ostatnim miesiącu Emil przestał spać w dzień mimo że jest zmęczony. Zawsze znajdzie pretekst do stymulacji mózgu (koszulka w paski to przecież klawisze) aby tylko nie zasnąć i traktuje próbę uśpienia jako zabawę. Gdy nie śpi w ciągu dnia często jest markotny i mało można z nim przepracować popołudniami. Zasypia wtedy po 19 i śpi 12-13h
•   Lubi porównania w życiu codziennym od małe/duże po ciepłe/zimne, ostry nóż itp. Sprawia mu to wiele frajdy i pokazuje formę ‘’bardziej’’ poprzez kręcenie kółek w powietrzu rączką jakby chciał pokazać znaczenie. Pokazuje drzwi się otwierają i zamykają, misiu jest taaki gruby, parasolkę trzyma się wysoko i  nisko
•   Nauczył się zmyślać i droczyć. Pytany kto przewrócił krzesło potrafi wskazać na misia, lampę, rodzica czy abstrakcyjny obiekt jak fotel tylko po to by usłyszeć: ‘’ale fotel nie ma rączek i nie przewrócił’’ Udaje również coraz częściej zaspanego i rozkojarzonego podczas słuchania i nauki przy stoliku. Czasem pomaga przywołanie z zapytaniem: ‘’Gdzie jest Tata, a gdzie jest Emil, a gdzie położysz obrazek?’’
•   Smoczek odstawiony w 99% funkcjonuje tylko przez 15 min usypiania plus gdy ma zły sen w nocy by się uspokoił po czym jest natychmiast wyjmowany z buzi.
•   Ma ‘gorsze’ i ‘lepsze’ dni. Potrafi czasem przez większość dnia posługiwać się jedynie: MHMM, EE, itp. Tylko po to by podczas zasypiania wyrecytować wszystkie samogłoski i mnóstwo wykrzyknień spontanicznie plus długie ciągi gaworzenia jakby szukał nowych możliwości słowotwórczych. Często wypowiada wyrazy usłyszane w słuchawkach lecz gdy jest za to pochwalony i poproszony o ponowne powtórzenie, mówi coś innego lub na złość np. TATA.
•   Dzięki naśladownictwu w kuchni coraz częściej podjada ‘dorosłe’ jedzenie i eksperymentuje z nowymi smakami i teksturami. Nie ma problemu z mokrym, suchym – tylko ciepłe nie – łączy to z gorącymi przedmiotami i parą.
•   Pije sam owoce z tubki i wyrzuca po sobie, zaczął jeść samodzielnie zupki, dużą łyżką, zjadł ostatnio racucha widelcem, je sam owoce (jabłka, banany i akceptuje mokre).  Robi babeczki z Mamą  i je zjada, lubi jeść jedzenie które widzi jak powstaje i trafia na talerz.
•   Pracujemy nad dietą mocno ograniczoną w cukry. W posiłkach nadal pojawiają się kaszki i owsianki. Chleb jest pieczony w domu, zero czekolady, tylko rodzynki i owoce/soki.
•   Nie chce siadać na nocnik bez spodni, po początkowych próbach sikania z tatą, entuzjazm opadł i musimy zmienić podejście. Mówi na pieluchę Fee / Fuu i nie przepada za jej przebieraniem.
•   Rysuje kreski (pionowe i w bok)  rysuje kółka na tablicy (z reguły wychodzi spirala), próbuje malować w granicach obrazka. Pisze kredą i flamastrami robi pieczątki nie przeszkadzają mu mokre i brudne dłonie. Ostatnio połączył na tablicy poziome punkty linią.
•   Rzuca piłką i ładnie łapie, oraz kopie prawą nogą. Lubi odszukiwać kółka i obrazki wcześniej pokazane i ukryte w pokoju. Podlewa kwiatki, i przelewa z kubka do kubka, trafia strumieniem wody z kubka do odpływu w umywalce - super stabilna ręka. Karmił tatę widelcem z kaszą…
•   Ostatnia jego pasja to instrumenty (po zobaczeniu gitary i mikrofonu na żywo podczas występów dziecięcej scholii) Uderza w struny gitary lub gra na fujarce po czym przykłada do buzi mikrofon i śpiewa używając sylab i intonując melodię. Mam nadzieję że to nie za wcześnie.
•   Wzrusza się podczas muzyki, jednocześnie nie lubi hałasu i wyłącza głośne zabawki jeśli jest w odwiedzinach. TV i radio nie funkcjonuje przy nim.
•    Pozostały 2 fiksacje: odkurzacz (NONO) którym pozwalamy mu odkurzyć prawdziwe śmieci (trwa to 2min)  wieczorem i ostatnio – odwilgacasz powietrza który hipnotyzuje go swoim monotonnym hałasem i pokrętłem regulacyjnym. Odwilgacasz zamykamy w pokoju i tłumaczymy że nie ma tam wstępu bo pracuje.
•   Ma świetną orientację w przestrzeni. Kojarzy miejsca gdzie był z tym co zobaczył lub co go tam zainteresowało (odkurzacz w szpitalu, komputer w pracy mamy )
•   Bawi się w lekarza – badanie cioci, brzuszka Mamy  i ostatnio siebie (kładzie się na ziemi i pokazuje) , naprawianie rowerka/ samochodu, Sklep +  kasa oraz samochody i zjeżdżalnia.
•    Koniec z wyciąganiem z lodówki i z szafek. Nie znosi sprzętów na środek pokoju (tata nie każe/ lub zepsute) Nie zbiera kamieni na spacerach. Przechodzi od zabawy do zabawy jednak są to raczej krótkie okresy. Preferuje zabawki  akcja – reakcja, jak samochody na zjezdzalni.
•   Nie boi się samochodów, nieznajomych,  wizyt w domu, i poza domem. Nie ma problemu z przyjęciem u Św. Mikołaja.
•   Podczas rozmowy na Skype z dziadkami wypatruje w tle przedmioty np. serwis do kawy, kaczuszkę
•   Uwielbia puzzle i układanki potrafi ułożyć całkiem skomplikowane obrazki z 10 elementów.
•   Wspina się na duże nawet wysokości ale pojawił się lęk zjeżdżania, Emil do tej pory sam nie podskakuje.
•    Nie ma ataków złości nie jest agresywny, wręcz przeciwnie sprawia wrażenie stonowanego i wyważonego. Ostatnio zaczyna się jednak buntować i potrafi rzucić przedmiotem na znak dezaprobaty czy chęci zakończenia ćwiczenia.
•   Emil Mówi: TATA, TOTIA (ciocia) NANA, NONO (na odkurzacz), TAM!, TU, TUTU, TAK, NIE, DA, SESESE, UUU, O!, OJ, ŚI, OJEJ! OH! AU!  EHE! Praktycznie każdą samogłoskę u niego słyszeliśmy Gaworzy i próbuje tworzyć sylaby– czasem 30 sek ciąg.Wszystkie samogłoski + czyta je.   AM (je) AU, AŁA, PAPA (macha) HAM, MMMA- MA (na Mamę), FE, APFE, APSIK, Ha! Ha! JE JE, Mmmmmuuu, IO, iii, HAU, Miii, ME,  UHU- UHU  (Grrra, BABA) Cii, AM AM ,HO HO, Sese (wąż)  ACH, OCH,  wuuuuuu ,  TU TU
•   Emil Czyta: A, E, I ,O, U, Y, czyta w książeczce i wszędzie od koszulek po witryny sklepowe.

Zaawansowanie Ćwiczeń w Domu:
Oprócz 4 zestawów rzeczowników (na słuchawki których jeszcze nie powtarza) pracujemy z następującymi pozycjami (w podpunktach to co Emil potrafi):
1.    Kocham czytać zeszyt 2 (wyrażenia dźwiękonaśladowcze)
•   Mmmmmu
•   Ha (iha)
•   Próbuje IO (czasem powie I, najczęściej próbuje sapać jak osiołek)
•   Miii
•   Hau
•   UHU
•   Tu- tu (trąba)
•   Wwuuu
•    Grrr (spontanicznie)
•   Eche (naśladuje kaszel)
2.   Samogłoski – kocham czytać, zeszyt 1 / Samogłoski i Wykrzyknienia (Słucham i uczę się mówić)
•   A, U, I, O, E, Y (stękające)
•   i i  (świnka)
•   e e e
•   a a a
•   o o o
•   YYY ( nie potrójne– pojedyncze i stękające)
•    i i i
•   UU
•   OJ
•   ACH
•   UF
•   OCH
•   Czyta samogłoski/ literki w chmurkach i znajduje w życiu codziennym na etykietkach koszulkach itd.

3.   Wyrażenia Dźwiękonaśladowcze (seria słucham i uczę się mówić)
•   Mmmu
•   HAU
•   Mmmmi (miau)
•   SSSS
•   IHa (HA)
•   UHU
•   HO HO
•   CHA CHA
•   AM AM
•   PA PA
•   Cii
•   FEE / PFE
•   iO
•   JEJE
•    GRRA
4.   SEKWENCJE (plakietki i etykietki)
- Układa ‘pociąg’ (dokładając do potrójnego wzoru) z 6 kolejnych plakietek
- Jest na etapie opisu słownego: Ułóż! Jabłko, cytrynę, gruszkę
- Dobiera brakujący element (póki co w środku)
5.   RELACJE
•   Identyfikacje -Materiał tematyczny / atematyczny
-potrafi dopasować rząd (ułożyć taki sam pod spodem) wszystkie 7 różnych lal
-okręgi z kropkami w środku dopasowuje 4 w rzędzie - najbardziej kontrastowe
- motyle dopasowuje zazwyczaj 4 w rzędzie - najbardziej kontrastowe
•   Różnicowanie – materiał Tematyczny/atematyczny
¬-  wyklucza ze zbioru 3 obrazków 1 inny
•   Porównywanie
- w trakcie początkowych etapów
6. Ćwiczenia Pamięci Sekwencyjnej i Symultanicznej
-Potrafi ułożyć w pary szereg z WSZYSTKICH obrazków (utrudnia sobie odwracając kartoniki obrazkiem do dołu…)
- Ćwiczy pamięć sekwencyjną słuchową (póki co podaje po 1 kartoniku)
- Rozpoczął ćwiczenia pamięci symultanicznej (zakrywanie obrazków)
7. Zestaw Dydaktyczny – Układanki z figur geometrycznych
-dzieli figury na trójkąty, prostokąty i Koła bez problemu rozpoznaje też duży i mały w poleceniu.
-układa wszystkie obrazki z klocków na szablonach – jest bardzo precyzyjny i cierpliwy gdy figury rozjeżdżają się.
8. Rzeczowniki Zabawki – Plakietki i Etykietki
- podaje prawidłowo plakietki- np. Daj auto!
- Dokłada do zabawek plakietki z rysunkami
- Dokłada czytaną etykietkę pod obrazkiem
- Dokłada obrazek do etykietki LALA i Miś (Auto i Piłka czasem się mylą)
9. Układanki Lewopółkulowe
- Wzory, naśladowanie: trzyczęściowe wzory układa pionowe, poziome, lustrzane L, i okienko z 4 kwadratów
- Wzory – tablice: układa wszystkie dwukolorowe wzory (na szablonie)
- Kategoryzacje  wg koloru wrzucając do 3 kubków
-Sekwencje: opanowane pojedyncze i podwójne, w trakcie ćwiczenia sekwencji dowolnych i kontynuacji sekwencji.
10. Szeregi
- Kontynuowanie szeregu: układa 4 obrazki (grzyb, kółka, jabłko) od najmniejszego do największego i odwrotnie
11.Co robi Kot? – plakietki i etykietki
- podaje prawidłowo plakietki
- Dokłada czytaną etykietkę pod obrazkiem (plakietką)
12. Sekwencje
- Naśladuje sekwencje z 6 elementów (mat tematyczny)
- Naśladuje sekwencje z 6 elementów (mat. Atematyczny)
- Kontynuowanie sekwencji (świnka, krowa, świnka) (kółko małe i duże) ułoży gdy słownie powtórzy się sekwencję.
13. Taki Sam – plakietki i etykietki
- łączy w pary, dokłada, znajduje, bez problemu wszystkie zadania z zestawu łącznie z odszukiwaniem plakietki przez kilka sekund.
14. Rzeczowniki LP
- Ćwiczy regularnie, postępy jak w Rzeczowniki Zabawki – Plakietki i Etykietki

          Przyznam że przegapiliśmy dziennik wydarzeń co będzie naszym kolejnym zadaniem. Kolejnym
Pracujemy przy stoliku codziennie przez minimum 1 -1.5h rano w co wchodzą 3 różne pozycje słuchowe i różnorodne zestawy dydaktyczne (3-4) Staramy się wplatać inne pozycje w ciągu dnia by stymulacja była ciągła. Mamy jednak wrażenie postępującej frustracji i niemocy z uwagi na brak dostępu do specjalisty MK na miejscu i konsultacji, korekcji naszego podejścia do problemu.
Emil również oraz częściej sygnalizuje że mówi o czymś innym niż my myślimy, stąd też mój kolejny post (przepraszam za rozległą formę ale zleży mi na przekazaniu realiów takimi jakie są)  prośbą o pokierowanie naszymi działaniami w dobrym celu.
Intensyfikujący się bunt Emila i nieubłagalna data przyjścia na świat jego braciszka (17/02/15) wywierają presję na jak najlepsze wykorzystanie czasu i wypracowanie dalszych metod pracy z nim na co dzień…
Chcemy nawiązać kontakt z ośrodkiem w Luton lub Krakowie jak tylko żona i drugie dziecko będą gotowe do wspólnej podróży samolotem co nastąpi najwcześniej na wiosnę 2015.

Do tego czasu będę niezmiernie wdzięczny za rady Pani Profesor na tym forum.
Z góry dziękuję za odpowiedź, zwłaszcza mając na uwadze jakże intensywny okres Świąteczno – Noworoczny.
Z pozdrowieniami i najlepszym życzeniami od naszej rodziny.
Grzegorz

[Anna Warda]

Podziwiam Pana skrupulatność. Widać od razu, ze bardzo Panu zależy. Życzę powodzenia i siły.

[greg]

Od ostatniego postu (23/12/14) minęło zaledwie 2 tygodnie w którch pojawiły się kolejne postępy:

- Żona zajmowała się synem przez ten czas z uwagi na urlop i nieobecość Cioci/Niani. W trakcie tego okresu Emil zaczął zwracać się i świadomie wypowiadać TATA do taty i o tacie, MAMA do Mamy i o mamie. Do tego pojawiły się też wyrazy w pełni zrozumiane: NIANIA (o cioci) BABA (o babci) DADA (o dziadku i Św Mikołaju) DZIDZI (o niemowlaku lub Dzieciątko Jezus) BOBO (w nosku) PUPU (na pupę) FE i A FUJ! na brudne, śmieci w domu i na ulicy. ŚI (na gorące i ostre np noże) Pojawia się pomału JA i TY jako świadoma odpowiedź. Emil zrobił się bardziej wrażliwy i wylewny. Podchodzi często i przytula się do Mamy i Taty. Chce by go całować w główkę i pogłaskać. Lubi być chwalony. Nadal jest przekorny i potrafi stanąć sam w kącie mimo że był grzeczny i pokazywać 'i i i' czyli że jest niegrzeczny. Często się 'spina' z ekscytacji jakby miał chęć natychmiastowego wyładowania energii i uderza piąstkami w powierzchnie (stół, podłoga swoje kolana) lub drepta szybko nogami zaciskając przy tym zęby. Wygląda to jakby grał na perkusji... Nie ma w tym żadnej agresji i złości - wygląda na wyładowanie emocji, ale pozytywnych. Ostatnio po przebudzeniu rano mówi AM AM (okazuję głód - chcę mleko)
Skończyły się problemy z dotykaniem ciepłego oraz mokrego jedzenia. Sam je obranego banana, jabłko, gruszkę. Sięga po ciepłą frytkę, kawałek tosta,pizzy, naleśnika. Sam nabijał i jadł widelcem pieroga. Obierał ze mną ciepłe jajo. Dał się namówić na ugryzienie kurczaka i ryby w panierce. Uwielbia towarzyszyć w wykonywaniu czynnośći domowych i zakupach. Sam bierze za ręke i prowadzi gdy chce się bawić czy wskazać co ma na myśli. Wykonuje skomplikowane polecenie: ''Emilku weź kubek napij się wody, resztę wylej do zlewu, a kubek wstaw do zmywarki.''

Na dzień dzisiejszy Emil sprawia wrażenie wesołego wrażliwego i pełnego energii chłopca który chce poznawać i uczyć się. Jedynym problemem jest wciąż opóźniona mowa i mały zasób słów pomimo że potrafi bawić się zapamiętanymi sylabami. Gdy zapytany 'jakie znasz jeszcze literki' potrafi wypowiedzieć totalnie dowolne zlepki np: Be, Bo, Szto, Fi, Mimi, Ham, Hę, Jaja tak jakby bawił się językiem/sylabami które pamięta ze słuchania. Naszym problemem jest też przekonywanie do wykonania czynności której akurat nie ma ochoty wykonać  (umycie zębów) bez używania małego 'szantażu' czy 'przekupstwa'.

Z góry dziękujemy za uwagi i wskazówki Pani Profesor.
Grzegorz

[Jagoda]

Drogi Panie Grzegorzu, Emil poczynił duże postępy w ciągu ostatnich trzech miesięcy i dlatego właśnie teraz nie można zmniejszyć intensywności stymulacji.
Widać, że Synek coraz lepiej radzi sobie z nowymi bodźcami, także ze smakami, co w terapii jest niezwykle trudne. Doskonałym pomysłem jest wspólne przygotowanie jedzenia, bo wówczas dziecko poznaje fakturę dotykowo i może ją zaakceptować w ustach, gdzie dołącza się jeszcze smak i zapach.
Ponieważ trening czystości jest bardzo  ważny proszę sadzać Emilka na nocnik tuż przed kąpielą, gdy jest cały rozebrany i rano, gdy zdejmie piżamkę. Brak spodni będzie wówczas uzasadniony sytuacyjnie.
Proszę poprosić dziadków, by podczas rozmów ustawili ekran komputera tak, by w tle była ściana (bez obrazków, i przedmiotów, na których Emil fiksuje wzrok itp.).
Proszę się wystrzegać poleceń: "powtórz", "powiedz". Ważne by Emil uruchomił spontaniczne powtarzanie.
Fakt, że Synek bawi się powtarzaniem sylab z programu słuchowego i książeczek jest pozytywny daje nadzieję na dalszy dynamiczny rozwój.
Po przyjściu na świat braciszka należy się starać wciągać Emilka w czynności opiekuńcze (podawanie pampersa, wyrzucanie do śmieci, podawanie ubranek. Im więcej takich działań, którym towarzyszyć będzie nazywanie obiektów i działań tym większe będą efekty w budowaniu systemu językowego.
Emil posiada intencję komunikacyjną i zaczyna rozumieć sytuacje społeczne, co jest warunkiem dalszego rozwoju języka i funkcji poznawczych.
Dla dalszego rozwoju ważne są ruchy naprzemienne nóg (jazda na rowerku trzy lub czterokołowym).
Serdecznie pozdrawiam i życzę w Nowym Roku odrodzenia Nadziei
JAgoda Cieszyńska