Centrum Metody Krakowskiej - Serwis Logopedyczny - Co to jest lateralizacja? Jak i kiedy ją badać?
Co to jest lateralizacja? Jak i kiedy ją badać?

Lateralizacja to zjawisko przewagi/ dominacji prawej lub lewej ręki, nogi, oka i ucha w wykonywaniu czynności i odbieraniu bodźców. Badania mózgu udowodniły, że jej formowanie się ma wpływ na przebieg lateralizacji półkul mózgowych, której konsekwencją powinna być przewaga lewej półkuli dla przetwarzania języka. Niezakończony proces lateralizacji ma negatywny wpływ na rozwój dziecka, zwłaszcza na tempo i poziom opanowania języka.

Badanie ręki przeprowadza się już u dwuletniego dziecka, tak by można było podjąć decyzję o wyborze ręki dominującej najpóźniej do 30. miesiąca życia. W badaniu obserwujemy, którą reką dziecko je, rysuje, rzuca, kroi (np. plastelinę), miesza, przybija, odkręca, wrzuca drobne elementy do butelki/pudełka, karmi (misia/lalkę/ mamę).

Wybór dominującej nogi można zaobserwować u dziecka dwuletniego podczas wchodzenia i schodzenia po schodach (która noga pierwsza), a u trzylatka w czasie kopania piłki, stania na jednej nodze, wchodzenia np. do narysowanego koła. 

Zarówno przy badaniu oka, jak i ucha dziecko musi zrozumieć instrukcję, dlatego badanie to jest możliwe u trzylatków. Badaniu oka służy oglądanie obrazów w kalejdoskopie lub przez lunetę, zaglądanie przez dziurkę od klucza, wizjer w aparacie czy do ciemnej, szklanej butelki. Małe dzieci czasem zamykają oko, do którego przykładają przedmiot. Badanie jest wówczas niemiarodajne i należy je po jakimś czasie powtórzyć.

Przy stwierdzaniu lateralizacji ucha dziecko może słuchać tykania budzika, zegarka, szumu muszli lub słuchać, co mówi zwierzątko w pudełku. Najlepiej, gdy przedmiot leży w linii środka na stole, a dziecko przykłada do niego ucho bez używania rąk. Branie przedmiotu do ręki może świadczyć o wyborze tej ostatniej a nie ucha.

Podczas badania lateralizacji zawsze trzeba wykonać kilka prób (minimum 3).