Rozwój poznawczy dziecka dokonuje się w ścisłym związku z kształtowaniem się wszystkich jego funkcji poznawczych i motorycznych, które wzajemnie na siebie oddziałują. Jeśli małe dziecko nie potrafi gryźć i żuć pokarmów, nie będzie mogło uczyć się mówić, jeśli nie skupia wzroku na twarzy dorosłego, nie będzie mogło oglądać obrazków i uczyć się rozumienia nazw przedmiotów. Jeśli nie chwyta, przeciwstawiając kciuk, nie będzie mogło manipulować przedmiotami. Dlatego tak ważne jest wyłapywanie wczesnych deficytów rozwojowych, które mogą zapoczątkować efekt domina i brak pojawienia się kolejnych umiejętności. Jest to szczególnie ważne w przypadku zaburzeń autystycznych.

Właśnie dlatego w zachowaniu dziecka 4-5-miesięcznego powinien szczególnie niepokoić:

- brak mimicznej reakcji na twarz drugiej osoby;

- brak zainteresowania dźwiękami mowy (dziecko uczy się głosu matki już w okresie prenatalnym);

- brak uśmiechu w reakcji na kontakt z drugą osobą (powinien być od 3. miesiąca życia);

- brak zainteresowania nowymi obiektami (np. przedmiotami na stole w zasięgu dziecka);

- brak prawidłowej reakcji na dźwięki: poszukiwania źródła dźwięku, odwracania głowy w kierunku dźwieku, reakcji lękowej na niespodziewany głośny dźwięk;

- brak właściwych reakcji emocjonalnych: niepokoju z powodu dłuższej nieobecności matki.

U dziecka 6-7-miesięcznego do powyższych objawów dojdzie:

- brak gaworzenia samonaśladowczego (czyli powtarzania ciągów tych samych sylab gagaga; dadada itp.);

- brak naśladowania mimiki dorosłego;

- brak manipulowania przedmiotami, oglądania ich, spoglądania za tymi, które zniknęły z pola widzenia (np. spadły ze stołu);

- brak prawidłowej oceny odległości, czyli sięgania po bliższy przedmiot.

U dziecka 8-9-miesięcznego powinien niepokoić:

- brak budowania pola wspólnej uwagi z dorosłym dzięki gestowi wskazywania palcem (dziecko wskazuje, aby coś pokazać: o, zobacz!, albo zdobyć informację: co to jest?; gest wskazywania stosowany tylko celem dostania czegoś, typu: daj mi to, jest niewystarczający);

- brak zwiększonego zainteresowania nowymi zabawkami, a tym samym brak możliwości odwrócenia uwagi dziecka ciekawą zabawką, np. gdy płacze;

- brak poszukiwania przedmiotu, który zniknął (np. piłki schowanej pod pieluszką);

- brak chęci naśladowania prostych czynności dorosłego;

- brak podejmowania zabawy-dialogu z dorosłym, np. przez celowe wyrzucanie zabawek, aby dorosły je podnosił, zrzucanie butów itp.;

- brak prawidłowych reakcji emocjonalnych: wyciągania rąk do znanych osób i lęku przed obcymi.

U dziecka 10-11-miesięcznego:

- brak reagowania na własne imię;

- brak wskazywania palcem osób, przedmiotów, szczegółów na obrazku;

- brak naśladowania prostych gestów (papa, kosi kosi, nie, tak, no no); podejmowania zabaw typu a kuku;

- brak oglądania książeczek (czyli przewracania kartek, celem oglądania obrazków, wskazywania ich, oczekiwania reakcji dorosłego, a nie stereotypowego kartkowania czy celowego niszczenia książki);

- brak poszukiwania pocieszenia u dorosłego, np. gdy dziecko się przewróci.

U dziecka 12-miesięcznego:

- brak rozumienia wyrażeń dźwiękonaśladowczych i prostych poleceń dorosłego popartych gestem (np. daj);

- brak pierwszych słów: mogą nimi być pojedyncze sylaby, ale celowo i świadomie używane przez dziecko;

- brak rozumienia funkcji przedmiotu i kontrolowania wzrokiem wykonywanych czynności z użyciem narzędzi (czyli celowych zabaw w czesanie, telefonowanie, karmienie itp., polegających na naśladowaniu czynności dorosłego), zamiast tego chaos w działaniu, traktowanie wszystkich przedmiotów w ten sam sposób, np. przez wkładanie ich do ust.

U dziecka 18-miesięcznego:

- brak rozwoju języka (dziecko powinno zwiększać zasób słownictwa, używać wyrażeń dźwiękonaśladowczych, powtarzać słowa i sylaby wypowiadane przez dorosłego);

- brak używania gestykulacji do przekazywania znaczeń, np. do wyrażania przeczenia i negacji;

- brak aktywnego reagowania na pieszczoty (nie wystarczy samo przyzwolenie na przytulanie);

- brak naśladowania prostych sekwencji ruchów dorosłego (np. dziecko udaje, że jedzie samochodem) i celowego posługiwania się narzędziami.

U dziecka 2-letniego:

- brak dwuwyrazowych wypowiedzi i prób odmiany wyrazów;

- niechęć przed wykonywaniem ruchów naprzemiennych (wchodzenie po schodach, próby jazdy na rowerku);

- problemy z wykonywaniem ruchów sekwencyjnych (np. próby rozbierania się, budowania prostych konstrukcji – wieży)

- brak naśladowania prostego wzoru (np. szereg lub okienko z 4 kwadratów)

- brak umiejętności dobierania części obrazka do całości (np. głowa zwierzęcia do jego korpusu);

- brak umiejętności dobierania identycznych obrazków;

- brak dzielenia wspólnej uwagi z innymi dziećmi (obserwowania i naśladowania ich czynności).

U dziecka 3-letniego:

- brak używania zdań złożonych w wypowiedzi i umiejętności prostej relacji zdarzeń czy opowiedzenia prostej 3-elementowej historyjki obrazkowej; występowanie echolalii, czyli powtarzania cudzych wypowiedzi, nie zawsze adekwatnie do sytuacji;

- brak zadawania pytań przez dziecko (zwłaszcza pytania "dlaczego ?");

- brak wyboru dominującej ręki;

- brak umiejętności składania prostych obrazków z 3 części;

- brak umiejętności odnalezienia na prostej ilustracji zaprezentowanego wcześniej elementu;

- niechęć do rysowania (brak umiejętności naśladowania bardzo prostych wzorów: kreski, kółka, krzyżyka);

- brak umiejętności dokonywania prostych kategoryzacji (według koloru, kształtu, wielkości,  kryterium użycia);

- niechęć do słuchania czytanych tekstów;

- brak współbrzmienia emocjonalnego, czyli chęci, by "robić to samo, co inni";

- brak podejmowania zabaw tematycznych z rówieśnikami, polegających na wcieleniu się w role: zabawa w rodzinę, policjantów, gotowanie itp.; zamiast tego zabawy poniżej wieku: bieganie, "baraszkowanie", stereotypie ruchowe (np. kręcenie się w kółko, trzepotanie rękoma), wkładanie przedmiotów do ust lub zabawy stereotypowe (np. układanie przedmiotów w rządkach);

- brak przyswajania i respektowania reguł społecznych.