W dzisiejszym artykule rozłożymy na czynniki pierwsze ćwiczenia kategoryzowania.

Co to jest kategoryzacja?

Kategoryzacja to nic innego jak porządkowanie/rozdzielanie elementów na podstawie cech wspólnych i różnicujących.

Kategoryzacja to również ćwiczenie wykrywania podobieństwa - dziecko ma za zadanie zauważyć, dlaczego jedne elementy pasują, a inne nie.

Ćwiczenia te pozwalają nauczyć dziecko reguł gramatycznych języka etnicznego i języków obcych, ponieważ umiejętność kategoryzowania jest warunkiem tworzenia się myślenia przez analogię. Ponadto, dzięki takim ćwiczeniom możliwe jest zauważanie cech wspólnych w odmiennych sytuacjach lub stosowanie tych samych schematów podczas różnych zadań.

Jak ćwiczyć?

I etap:

- zaczynamy od materiału konkretnego: klocki, plastikowe sztućce, ubranka dla lalek, fasolki, żetony, zabawki, kolorowe skarpetki.

Do dwóch przezroczystych pudełek rodzic/terapeuta wrzuca po dwa elementy danej kategorii. Należy pamiętać, by nie wrzucać elementów zawsze w ten sam sposób. Rodzic/terapeuta pokazuje dziecku jeden element, po czym wrzuca do pudełka i mówi: TAKI TU.

Zadaniem dziecka jest zauważenie reguły, według której są rozdzielane elementy i podział pozostałych elementów. Terapeuta podaje dziecku kolejne elementy i pyta: GDZIE TAKI? GDZIE TAKI PASUJE? Zamiast przezroczystych pudełek można użyc białych kartek A4 lub pudełek w kolorze klocków.

Początkowo elementy dzielimy ze względu na: kolor, wielkość i kształt. Trudniejsze wersje: rozdzielenie do 3 pojemników lub podział na kolor bez względu na wielkość, wielkość bez względu na kolor, kształt bez względu na kolor itp.

Ważne!
Należy ćwiczyć kategoryzowanie według różnych reguł na tym samym materiale, żeby dziecko potrafiło dokonać transferu umiejętności z jednego zadania na drugie.

II etap:

- zaczynamy kategoryzować w domu przedmioty codziennego użytku (najlepiej to, co jest pod ręką) np. warzywa - owoce; kredki - ołówki; skarpety - majtki; jabłka - gruszki; czapki - rękawiczki; ubrania dziecka - ubrania mamy itd.

Dziecko może pomagać segregować pranie lub wypakowywać zakupy, np. owoce do różnych pojemników.

III etap:

- gdy dziecko radzi sobie z konkretnymi przedmiotami, przechodzimy do działania na obrazkach.

IV etap:

- trudniejsza wersja kategoryzacji:

Rozkładamy przed dzieckiem pomieszanie elementy z dwóch kategorii i zachęcamy je, by je rozdzieliło.

V etap:

- gdy dziecko dokonuje kategoryzacji, ważne, żeby potrafiło zauważyć, który element nie pasuje do danej kategorii.

Rodzic/terapeuta rozkłada przed dzieckiem kilka przedmiotów/obrazków i pyta: CO NIE PASUJE? KTÓRY INNY?